بررسی دستگاه تولید سم و روند شکل‌گیری گرانول‌های کونوتوکسین‌دار در نرم تن Conus coronatus از خلیج‌فارس

زمینه: کاربرد کونوتوکسین‌ها به‌عنوان نوروکسین و سیتوتوکسین در علم پزشکی امروزی کاملاً مشهود است. این توکسین‌ها توسط دستگاه تولید سم حلزون‌های دریایی تولید شده و به شکارشان تزریق می‌گردند. برای به‌دست آوردن و شناخت این توکسین‌ها شناخت ساختار اندام تولید کننده و روند ساخت آن‌ها در این اندام لازم است. مواد و روش‌ها: تعداد شش نمونه Conus coronatus در زمستان 1391 در سواحل بین جزر و مدی جزیره‌ قشم جمع‌آوری شدند. دستگاه تولید سم پس از جداسازی به مدت 24 ساعت در محلول بوئن فیکس شده و سپس به اتانول 70 درصد انتقال داده شد. پس از آبگیری و پارافینه کردن و قالب‌گیری، توسط میکروتوم برش زده شد و پس از تهیه لام و رنگ‌آمیزی با استفاده از روش بافت‌شناسی مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: بررسی مقاطع تهیه شده نشان داد که حباب سم دارای ساختار عضلانی می‌باشد و در وسط، مجرایی دارد که موادی در حال خروج از سلول‌های پوششی آن دیده می‌شود. مجرای سم شامل لایه‌ی خارجی از بافت هم‌بند همراه با عضله، لایه‌ی داخلی از یک لایه سلول اپیتلیالی استوانه‌ای با هسته‌ی قاعده‌ای و بخش داخلی لومن که با گرانول‌ها پر شده‌اند. پس از بررسی تصاویر مشاهده شد که گرانول‌ها در قسمت منتهی به حلق دارای تعداد بیشتر اما سایز کوچک‌تری هستند. هسته‌های جدا شده و رها شده به لومن در هر سه بخش مجرای سم مشاهده شد. در برش‌های کیسه‌ی رادولا، تعداد زیادی رادولا مشاهده شد. نتیجه‌گیری: حباب سم نقش ترشحی ضعیفی دارد و مجرای سم، در قسمت منتهی به حباب سم، دارای گرانول‌های درشت تر و بالغ‌تر است و ترشح هولوکرین در سراسر مجرای سم انجام می‌شود. مناسب‌ترین بخش برای استخراج کونوتوکسین‌ها قسمت منتهی به حباب سم تشخیص داده شد.